Mücbir sebep kavramı değerlendirilirken, gerçek kişiler ile devleti temsil eden tüzel oluşumların durumu birlikte değerlendirilmeyecektir. Daha açık bir ifade ile, ölüm, hastalık, tutukluluk, iflas gibi kişisel durumlar bu yazıda konu edilmeyecektir.
Yaşama hakkı, kişi dokunulmazlığı, kişi hürriyeti ve güvenliği, özel hayatın gizliliği ve korunması, yerleşme ve seyahat hürriyeti, din ve vicdan hürriyeti, düşünce ve kanaat hürriyeti, bilim ve sanat hürriyeti, basın ve yayınla ilgili hürriyetler, toplantı hak ve hürriyeti, mülkiyet hakkı, hak arama hürriyeti, temel hak ve hürriyetlerin korunması, tüm bu kişisel hakların, pamuk ipliğine bağlı olduğu bir olağan üstü hale ilişkilendirilmiş gerekçenin adıdır, mücbir sebep.
Mücbir sebep, beş yıllık kalkınma planlarının gri şehri ile bir süreliğine ortadan kalkan illiyet bağımızdır. Deprem, heyelan, kuraklık, yıldırım, sel, orman yangınları, erozyon, salgınlar, böcek istilaları, terör saldırıları, göçler, maden kazaları, sanayi kazaları vb. afetler mücbir sebep kapsamında değerlendirildiğinde, kavuğunu önüne koyma geleneğini kaybedeli çok olmuştur. Bu durumların hangisi ne kadar beklenmedikdir. Bilimsel bir bakış açısı, sağlam bir ahlak, ciddi bir sorumluluk duygusu ile, gelişimi, oluşumu, sonucu düşünülerek, önceden gerekli önlemler alınamaz mı? Kişinin sorumluluklarını yerine getirmesine engel olan bu durum ne kadar mücbir sebeptir. Mücbir sebep oluşan sonuç ise, oluşmasına katkıda bulunan, tüm tüzel bileşenlerin bu sonuca katkısı kusurun ta kendisidir. Bu kusur hangi hukuk terazisinde tartılacaktır ve üst sınır kaç batmandır?
Fransızca “force maceure” İngilizce “act of God” deyimlerinin, Türkçe karşılığı olan mücbir sebep halleri, ayrı ayrı değerlendirilecek olsa, kullanımı bizdeki kadar enflasyonel midir? Kur farkı nedir? Ya da asıl soru; Mücbir sebep halinde, sorumluluğu ortadan kaldırılan kişi ya da kitlenin, ötelenen ya da muafiyet kazanmış yükümlülüklerinin açığa çıkardığı boşluk kimin sorumluluğundadır?
